A gaita de boto ye mágica, os tubos son forraus de piel de culebra y l´en dan un aspeuto misterioso. Yera como un animal encerraú con pinta de craba que parexeba rugir, os zagals y zagalas le fébamos una pizia intentando tapar o bordón d´gaita. Abeba muitos refrans arredol d´gaita: “A muller d´o gaitero, tien fortuna: ella tien dos gaitas y otras denguna”, “como o gaitero d´o Graus, que cuan se torno biello se bistió de colorau” y cuan no me minchaba o coziu a mia yaya me dezeba “Si minchases con a gaita, ¡pobre gaitero!”.
Tamién ye muito conoziu a leyenda d´o primer gaitero legendario:
Dizen os biellos d´o lugar que un gaitero muito feliz tocaba tan hermosas melodías que paizeba musica d´os mesmos Dioses. Tocaba pa suya amada y cuan ba naixer su filla tocaba solo pa ella, tocaba pa acunar-la y ella s´en dormia soniando con as melodías d´gaita. Un triste diya a suya hija ba morir. O gaitero ba sufrir muito y dimpues de enterrarla ba construirse una nueba gaita y la bistio con a ropeta d´a suya filla.
Copla d´o gaitero de L´Almolda Ezequiel Zaballos
“Trista ploraba a gaita,
¡que chillos en daba!
Y o gaitero soniaba
En a suya aimada…”
Os gaiters iban t´aquí t´allá, tocando en as fiestas de muitos lugars. Alguno requería dos camas, una pa él y otra pa gaita, otros sufrían periglos por os caminos. Fa un tiempo, un gaitero se trobó con una manada de lobos y asustau enganchó a gaita y la fazió sonar. Os lobos danzaron al soniu d´a gaita y danzaron hasta que cayeron tronzaus, a astruzia d´o gaitero le permitio fuyir .
“A repuñetera d´a mia gaita
cuan tiene bino qué bien canta
y cuan no tien
se´ncarraña y se aguanta”.
Cuantos gaiteros: el Rey, el Malo, Vicente Capitán, Juan Mir y Martín Blecua. ¡Hagamos el tarirán y aprieta el codo gaitero!
Publicau en Os Monegros el 19 de octubre del 2006.
Enlaze relacionau: Antolín a continazión.
Pingback: ANTOLÍN Y O BANDIDO CUCARACHA | osmonegros
Pingback: Nubes | os monegros